Lan Long tu là loài Lan có hương thơm mát nhẹ nhàng rất dễ chịu, rực rỡ tươi sáng và thường nở vào mùa xuân, nếu bạn trồng và chăm sóc đúng cách thì Lan Long tu sẽ cho bạn mãn nhãn vào dịp Tết Nguyên Đán với cánh hoa tyệt đẹp đấy.
Đặc điểm của lan Long tu
Lan Long tu có tên tiếng la tinh là Dendrobium crepidatum là loài Lan sống ký sinh trên những thân cây lớn. Chúng sống được cả vùng nóng và vùng lạnh, nhưng ở vùng lạnh thì cây phát triển tốt hơn, ra hoa đẹp hơn các vùng xứ nóng. Loài Lan Long tu chúng ta dễ dàng tìm thấy chúng ở những rừng cây lớn, thay lá vào mùa đông trên các độ cao từ 500 đến 1000m, ở Việt Nam những vùng núi phía Bắc thuộc địa phận tỉnh Lâm Đồng loài Lan này sống rất nhiều, khu vực đèo Bảo Lộc, rừng Cát Tiên. Trên thế giới Lan Long tu sống nhiều ở khu vực dãy Hy Mã Lạp Sơn Miến Điện, Thái Lan, Lào…
Vẻ đẹp của Lan Long tu
Đặc điểm hình thái
Lan Long tu thuộc loại Lan Hoàng Thảo có hương thơm, hoa nở đẹp, đặc biệt hoa nở vào dịp Tết nên được rất nhiều người chơi lan ưa chuộng. Hiện nay, ở các nước Châu Á có khoảng 6 giống Lan này, nhưng bạn nên chọn những cây Lan có thân dài mang nhiều sắc tím sẽ cho hoa màu tím đậm, mùi hương sẽ thơm hơn loại cây thân trắng hoa cánh trắng họng vàng.
Lan Long tu là một giống Lan rất dễ trồng, dễ chăm sóc và phổ thích nghi rất rộng, từ đồng bằng tới vùng núi cao, dù nắng nhiều 100% hay nắng ít 40% (dĩ nhiên tối ưu nhất vẫn là treo dưới 1 lớp lưới xanh đen của Thái che bớt 60% – 70% nắng).
Hoa lan Long tu nở mùa nào?
Còn gì tuyệt vời hơn nếu mỗi dịp tết đến xuân về bạn có một vài giò Lan với hàng trăm bông nở như suối hoa treo trước cửa! Hương thơm dịu dàng của các “nàng” giúp tâm hồn ta bay bổng và thăng hoa.
Hoa lan Long tu
Mùa trồng lan kéo dài tới khoảng tháng 1, 2 âm năm sau. Yếu tố ra hoa tháng nào còn phụ thuộc vào vùng miền, nhiệt độ và độ ẩm không khí trong giàn chứ không thể chuẩn 100% như bài tôi nói được. Ví dụ Long tu Việt Nam nở trúng Tết trong Nam nhưng ngoài Bắc có khi lạnh quá không kịp Tết. Cũng tùy năm mưa nhiều hay ít và mưa lâu hay mau mà hoa nở ngày nào.
Kỹ thuật trồng Lan Long tu
Nhiệt độ và ánh sáng
– Vì là một loài sống kí sinh trên những thân cây cao Lan Long tu là loài rất thích tiếp xúc với ánh sáng đặc biệt ánh sáng buổi sớm mai, ánh sáng tốt nhất để loài lan này ra hoa chiếu với 10 giờ mỗi/ ngày. Nhiệt độ thích hợp để lan phát triển tốt là 20 o C.
– Đây là môi trường Lan sống ngoài tự nhiên trong các khu rừng nguyên sinh rừng già, còn khi chúng ta trồng trong vườn lan nhà mình với thiết kế và điều kiện có phần hạn chế việc trồng lan chắc chắn sẽ gặp những trở ngại như cây phát triển không đều, rụt vòi, hoa nở không được như ý muốn, gốc Lan hay bị thối. Chính vì vậy chúng ta cần lưu ý một vài điểm khi trồng Lan Long tu trong vườn nhà.
– Lan Long tu hay bị thối gốc: không nên tưới quá nhiều dư nước dễ bị thối gốc, nên trồng vào từng khúc dỡn, khúc cây to vỏ sù sì (dân địa phương còn gọi là cây vỏ già), vỏ dày, trồng vào các chậu đất nung, trồng kèm với than củi hoặc dớn cọng. Trồng vào những khúc cây to, treo ra chỗ có ánh nắng mặt trời để cây Lan hấp thụ ánh sáng và cho cây có môi trường sống gần với môi trường ngoài tự nhiên thì Lan Long tu sẽ phát triển tốt hơn.
Thời điểm ghép Lan Long tu
Kể từ khi giả hành rụng hết lá cho tới khi sắp nhú nụ đều là thời điểm thích hợp nhất hoặc có chăng là cho tới khi mầm non nhú ra nhưng mầm non chưa mọc rễ. Thường thì từ tháng 10 âm lịch cho tới tháng 2,3 âm lịch năm sau đều là thời điểm tốt để ghép Lan Long tu.
Giá thể trồng lan
Giá thể tốt nhất thì tùy sở thích mỗi người, nhưng tôi biết chắc chắn nếu bạn ghép vào bảng dớn hoặc trụ dớn là dễ chăm nhất và cây lên sung nhất, sau đó là miếng hoặc khúc gỗ, rồi tới lũa hoặc trồng trong chậu.
Long tu đá và Long tu Xuân
Xử lý giống
Bước 1: Khía – Tách – Cắt
Khi mua về, sẽ có từ 1-2 giả hành tơ nghĩa là giả hành 1 tuổi chưa nở hoa và 1 đến vài giả hành 2,3,4,5 tuổi. Nếu bạn chưa chuyên nghiệp trong việc chăm sóc Lan, bạn nên tách giả hành theo từng cặp. Dùng dao mỏng, ví dụ dao rọc giấy khía vào mối nối giữa hai giả hành để tách rời ra.
Yêu cầu dao thật mỏng và nhớ soi mắt ngủ sát gốc kẻo cắt trúng mắt ngủ. Tuyệt đối không chủ quan xé toạc hai giả hành ra, có khi hư hết cả mắt ngủ, thậm chí vết toác to còn hư luôn cả nửa giề lan. Sau khi tách riêng ra rồi, lúc này bạn mới bắt đầu tỉa rễ già đi, nói chung là để lại 2cm rễ để bắn ghim, còn lại cắt cụt bỏ hết. Nhớ là tách xong mới cắt rễ!
Bước 2: Ngâm Pha
1 chậu Physan 20 nồng độ 1ml/1 lít nước hoặc 1 chậu Benkona 2ml/1lít nước sau đó cho toàn bộ lan giống vào ngâm 5-10 phút. Vớt ra để ráo vài tiếng. Tiếp tục ngâm B1+Atonik, nồng độ như trên bao bì trong 30 phút (Atonik chỉ dùng vài lần, không nên lạm dụng). Hoặc bạn chuyển sang dùng chế phẩm Hùng Nguyễn, vì dùng Atonik bạn phải cung cấp đủ độ ẩm và dinh dưỡng nếu không sẽ phản tác dụng. Pha 1ml chế phẩm Hùng Nguyễn (khoảng 20 giọt) với 1 lít nước và ngâm lan vào đó nửa tiếng đến 2 tiếng. Sau đó vớt ra để ráo và ghép liền lên dớn hoặc gỗ, lũa.
Bước 3: Ghép, treo
Bắn ghim hoặc găm phần rễ vào bảng dớn hoặc bảng gỗ thật chắc chắn. Bạn nên ghép chung giả hành tơ với giả hành tơ 1 bảng, giả hành già 1 bảng (nói chung là cùng tuổi ghép 1 bảng). Giả hành dài ghép chung với dài vào 1 giò, ngắn ghép chung ngắn cho có sự đồng đều và khi nở được đều. Nhớ là hạn chế dùng càng ít sắt thép càng tốt! Sau khi ghép bạn nên treo ngay lên giàn, cho ăn nắng 60-70% luôn (dưới 1 lớp lưới xanh đen của Thái). Nếu bạn ở đồng bằng xứ nóng thì gốc lan cách lưới ít nhất 1,5m, nếu vùng cao mát mẻ thì cách lưới ít nhất 1,2m. Tóm lại là càng xa lưới thì càng tốt.
Kỹ thuật chăm sóc Lan Long tu
Tưới nước, phân bón
– Trồng Lan không giống như các loại cây trồng khác, vấn đề không phải chỉ dừng lại ở bón phân, tưới đều thì loài lan này sẽ phát triển tốt. Không phải như vậy mà chúng ta phải quan sát loài Lan này sống ngoài tự nhiên như thế nào, chúng lấy chất dinh dưỡng từ đâu.
– Nước mưa, phân chim, những vỏ thân cây mục là những chất dinh dưỡng rất tốt cho Lan phát triển chính vì điều này mà khi mang Lan về trồng chúng không cân bằng được các chất dinh dưỡng này nên chúng không phát triển tốt bằng ngoài tự nhiên. Các phân bón như phân chậm tan 20-20-20 hay 15-15-15 hòa tưới một tuần một lần vẫn chưa cung cấp đủ dinh dưỡng cho lan mà phải kết hợp thêm phân bón hưu cơ như phân heo và phân dê.
– Cần lưu ý các phân bón này đã được phơi khô và xử lý để tránh các loại nấm bệnh. Lúc này những cọng Lan Long tu mới có thêm dưỡng chất để dài và mập được.
Phòng trừ sâu bệnh
Phòng bệnh cho lan Long Tu bằng Nano Bạc, Nano Đồng, Agrifos 400. Cứ 15-20 ngày tôi phun 1 lần. Ví dụ tuần 1 dùng nano Bạc, tuần 2 dùng nano Đồng, tuần 3 dùng Agrifos 400. Nhiệt độ trong ngày trên 33 độ thì không phun. Quá trình cứ lặp lại như vậy là đủ!
- Cứ 20 ngày phun Movento và Pesieu 1 lần để phòng nhện đỏ, rầy, rệp, bọ trĩ…
- Cứ 15 – 30 ngày 1 lần pha chung thuốc trừ nấm và vi khuẩn phun phòng 1 lần. Nếu trời mưa nhiều thì 7 ngày 1 lần.
- Thuốc nấm gồm: RidomilGold, Antracol, Aliette, TopsinM…
- Thuốc vi khuẩn gồm: Kasumin, Poner, Starner, Physan…
Xác định thời điểm kích thích ra hoa
– Lan Long tu chỉ nở hoa một lần vào mùa xuân, tháng 1 âm lịch là bắt đầu ra nụ và nở hoa trong khoảng hai tuần thì tàn. Dân trồng Lan thường chia loài Lan này thành hai loại và gọi chúng với cái tên thân thiện là Long tu đơn và Long tu kép. Long tu đơn hoa có màu trắng vàng, môi ở giữa có màu vàng nhạt, mép xẻ răng nhỏ và bề mặt phủ một lớp lông mịn khi lan ra hoa thì rụng sạch lá và chỉ còn mỗi hoa nở trên các cọng. Long tu kép thì hoa có màu tím, lá và cọng thường không dày bằng Long tu đơn nhưng cọng của chúng thì dài hơn họ kia. Đương nhiên là cả hai loài này đểu có mùi thơm rất quyễn rũ.
Kích hoa lan Long tu đúng thời điểm giúp cây sai hoa và nở đẹp
– Vào tháng 9 tháng 10 âm thì Lan bắt đầu chu kì rụng lá của mình. Lúc này chúng ta không nên bón phân mà chỉ tưới nước sơ để không bị héo, tưới phun sương. Trong khoảng thời gian này nếu muốn nhân giống thì bắt đầu tách ghép vì đây là lúc cây đang nghỉ các mắt lá (cuống lá ) đang ngâm nụ. Mẹo nhỏ nên phơi nắng trực tiếp khi bắt đầu ghép sẽ cho lứa cây con khỏe mạnh.
– Nhiệt độ thích hợp để cây ra nụ là 5 – 15 độ C trong khoảng thời gian 3 – 4 tuần lúc này nên ngưng tưới nước vì nếu ban đêm nhiệt độ không đủ lạnh kết hợp với việc tưới nước thì cây sẽ chỉ ra chồi non thay vì ra lá.
– Long tu kép nếu trồng và chăm sóc tốt cây có thể dài từ 1,2 – 1,5m còn Long tu đơn thì ngắn hơn thời gian tôi trồng thấy chúng phụ thuộc chủ yếu vào cây mẹ. Nếu cây mẹ dài 50 cm thì cây con mọc ra sẽ dài hơn cây mẹ khoảng 5 – 10 cm. Và cứ tăng như thế qua từng năm.
Việc trồng và chăm sóc Lan Long tu thực tế dễ hơn bài viết này rất nhiều, bạn hãy trải nghiệm và chinh phục để cảm thụ được niềm vui chơi lan. Kỹ thuật trồng và chăm sóc Long tu hoàn toàn được áp dụng cho lan Hoàng Thảo Vôi và Long tu Đá vì bốn giống Lan này chăm sóc giống nhau gần như hoàn toàn.
Chúc bạn thành công!